Om de tuin geleid

“Sinds de renaissance heeft Europa een duizelingwekkende opeenvolging van tuinen gekend (…) Inmiddels zijn de overgebleven tuinen in de eerste plaats daktuinen op de wolkenkrabbers van urbaan Europa’, schrijft filosoof Wouter Oudemans in Om de tuin geleid. Hij creëerde in het Groningse Westerwolde op Landgoed en Dinopark Tenexx zijn Hangende tuinen vol treurbomen. Nu gidst hij de lezer zeer eigenzinnig door de historie van Europese tuinen, tuinbezitters en natuur. Zijn tocht voert langs renaissance-, barok- en landschapstuinen, maar eindigt onvermijdelijk in zijn Hangende tuinen waarin evolutie, deep time, thermodynamica en botanie samenvloeien: het park als spiegel van Moeder Natuur.” - Bionieuws

“Filosoferen over de relatie tussen mens en boom. De verhouding tussen ars en natura, cultuur en natuur is in tuinen goed zichtbaar, aldus filosoof Oudemans. Europese tuinen zijn volgens hem pogingen het verloren paradijs te herstellen, maar die zijn steeds tevergeefs. ‘Tuinen zijn bedrog’, ze leiden de mens ‘om de tuin’. Je denkt in het paradijs te komen als je de tuin betreedt, maar dat is een illusie [...] Dit boek presenteert de historische ontwikkelingen, met veel prachtige plaatjes en smeuïge anekdotes [...] De volgende fase die Oudemans beschrijft is het afzweren van tuinen: alleen de natuur zelf is zuiver. Dat is de stap die Jean Jacques Rousseau zette. Alles wat mensen doen, is verminking van de natuur, vond de Franse filosoof. Maar die oorspronkelijke natuur is er niet meer en komt niet meer terug. Ook hier is dus sprake van (zelf)bedrog […] Na ongeveer 1850 worden er geen tuinen meer ontworpen die de natuur willen imiteren, beweert Oudemans. Wat er nog aan tuinen is, zijn restauraties (waar hij niets in ziet), urbane perkjes en natuurreservaten. Die reservaten zijn eigenlijk tuinen, in zin van omheinde gebieden. Natuurbeschermers willen dat niet horen, want ze denken met echte natuur bezig te zijn [… ] Met het thema ‘ambivalente verhouding van cultuur en natuur’ zet Oudemans aan tot denken. Bijvoorbeeld met zijn verzet tegen de strijd tegen ‘invasieve exoten’, de ongewenste dieren- en plantensoorten. Waarom mag de ene soort floreren en moet de ander wijken? Even komt het bos ter sprake. En het bos is helemaal niet goed voor de nagestreefde biodiversiteit. In eiken- en beukenbossen groeit verder niet veel. Nog zo’n stekeligheid: klimaatactivisten zijn volgens Oudemans vooral gericht op het menselijk welzijn. Hij wijst erop dat planten het uitstekend doen bij hogere concentraties CO2. Daarmee ontkent Oudemans klimaatverandering niet, hij bekijkt het vanuit een ander perspectief…” – NRC | Addie Schulte >>

“Een boek om even goed voor te gaan zitten. De auteur is filosoof Wouter Oudemans. Hij legde Landgoed Tenaxx /Hangende Tuinen in de gemeente Westerwolde aan, een landgoed, arboretum en familiepark. Het park is gespecialiseerd in treurbomen, en toont levensgrote replica’s van dino’s. In ‘Om de tuin geleid’ neemt hij tuinen en tuinbezitters door de jaren heen onder de loep. Begrippen als ‘natuur’ en ‘paradijs’ worden tegen het licht gehouden. Oudemans’ bomentuin is een weerspiegeling van de darwinistische variatie en ‘deep time’, de tijd waarin dinosauriërs rondliepen op aarde en samen met bomen zijn geëvolueerd. Uiteindelijk hebben de bomen het overleefd, de dinosauriërs niet. In de Hangende Tuinen raken de meest harde overtuigingen, zoals het onderscheid tussen natuur en kunst, inheems en uitheems, mensen en bomen aan het wankelen. Bovenal wordt duidelijk dat de natuur een spel is waar mensen geen heersers zijn maar pionnen.“- De tuin in vier seizoenen